Algemene beschouwingen van GroenLinks Leiderdorp

Voorzitter, collega raadsleden, aanwezige inwoners van Leiderdorp, in de zaal of thuis, leden van de pers,

Wij bespreken vandaag de begroting voor 2017, met een planning tot 2020. Een begroting die tot stand is gekomen in een vorig college, maar die wij uiteindelijk moeten plaatsen in een nieuwe situatie. De nieuwe coalitie heeft een amendement ingediend dat heeft geleidt tot een aantal aangepaste uitgangspunten. De begroting die het oude college heeft afgegeven leek in evenwicht. Het nieuwe coalitieakkoord zal circa Euro 150.000 extra kosten.

Voorzitter, voor de oude coalitie gold, het budget is leidend en dat vond vaak zijn weerslag in het minimaliseren van overheidsinzet. Zoals u weet denken wij daar anders over. GroenLinks staat voor een breed begrip van welvaart: groene groei, binnen duurzame grenzen; slimme groei, gebaseerd op kennis en innovatie; inclusieve groei, die zorgt voor goede banen, een eerlijke verdeling van werk en inkomen en voldoende inkomen voor iedereen. Dat is wat telt en wat ook in ons landelijk verkiezingsprogramma staat.

Het motto van de voorliggende begroting is ‘op touw zetten’. Meer dan een verwijzing naar de historie van de touwfabriek in het oude dorp, moet dit aangeven dat het relatief eenvoudig is om in een schijnbaar complex stelsel van kleine vezels iets te maken dat samen sterker is dan de afzonderlijke vezels. Daarbij refereert het college naar alle vrijwilligers die samen iets moois van dit dorp maken door er tijd en energie in te steken. Het sterkste resultaat ontstaat als alle Leiderdorpers samen steeds weer iets moois op touw (blijven) zetten - zo het college.

Voorzitter, wie zou dat niet beamen. Maar, hoe zorgen wij ervoor dat er allerlei mooie initiatieven ontstaan? Wie moet hierin de drijvende kracht zijn? Wij denken dat de gemeente hierin een stimulerende en faciliterende taak heeft. En dat het belangrijk is buiten de geijkte kaders, innovatief te denken. Wij lezen in de begroting dat wij steeds vaker ondernemende ambtenaren in Leiderdorp tegenkomen! Maar is dat voldoende?

Nieuwe ideeën ontstaan doordat mensen nieuwe relaties aangaan, elkaar inspireren en elkaar uitdagen grenzen te verkennen en te overschrijden. Dit staat in een rapport van de Planbureau voor de Leefomgeving getiteld ‘Innovatieve Stad’. In dit rapport lezen wij ook dat een grote motor van innovatie het creëren van ontmoetingsplekken is. En dan hebben wij het niet alleen over bedrijfsverzamelgebouwen zoals Area071 die hierin een goed voorbeeld is, maar ook ontmoetingsplekken voor burgers zoals buurthuizen, maar ook een levendige gastronomie en horeca en plekken in de buitenruimte die ontmoetingen stimuleren.

GroenLinks vindt dat meer ontmoetingsplaatsen moeten worden gecreëerd, om alle taken waarvoor de gemeente staat, vooral met betrekking tot zelfredzaamheid, te realiseren. Leiderdorp kent al een aantal buurtcentra, GroenLinks wil graag dat dit aantal wordt verhoogt.

De gemeente staat in de komende jaren voor grote uitdagingen. Hoe geven wij deze vorm. De omgevingsvisie, de regionale toekomstvisie, de retailvisie, de 3D transitie – al deze ontwikkelingen hebben eenmaal meer duidelijk gemaakt dat alles met alles te maken heeft en economie, wonen, groen, sociaal, onderwijs en al die andere taken niet los van elkaar te zien zijn. Leiderdorp heeft in de afgelopen jaren te vaak ervoor gekozen om niet meer te doen dan haar wettelijke taken uit te voeren, het resultaat is dat we bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid inmiddels hekkensluiter zijn in de regio. GroenLinks wil dat Leiderdorp weer een voortrekkersrol pakt, in eigen zaken en  in de regio, Leiderdorp moet actiever worden om haar toekomst vorm te geven.

Veel gemeenten stellen daarvoor een innovatieagenda op. Een innovatieagenda beschrijft welke innovatievragen de komende 2 tot 5 jaar prioriteit hebben binnen een organisatie en in het werkveld!

De agenda helpt intern knelpunten aan te kaarten die nu nog niet kunnen worden opgelost zoals te weinig betaalbare woningen, vergrijzing, armoede, uitsluiting, achterblijven op het gebied van duurzame energie, energiebesparing, afval scheiden en -reductie, klimaatadaptatie. Extern laat de agenda marktpartijen zoals leveranciers zien welke nieuwe concepten, producten en diensten in de toekomst nodig zijn. Het is een open uitnodiging voor bedrijven, burgers en instellingen om in het innovatieproces te participeren.

GroenLinks pleit voor het opstellen van een dergelijke innovatieagenda ook voor Leiderdorp. Uiteraard kan de toekomstvisie voor de Leidse regio daarbij betrokken worden. Maar welke bestuurlijke vorm van samenwerken dadelijk ook worden gekozen, de specifieke uitdagingen van Leiderdorp zullen toch hier, door ons, geadresseerd moeten worden.

Met andere woorden, het opstellen van een innovatieagenda past perfect bij de recente ontwikkelingen en omhelst het gehele netwerk van de gemeente.

Maar laat ik niet alleen op algemene zaken ingaan. Zoals gezegd, de begroting die nog door het vorige college is ingediend is in evenwicht. De financiële positie van Leiderdorp lijkt gezond.

2015 hebben wij afgesloten met een enorme meevaller. Het drastische bezuinigingsscenario waarmee het college ons in 2015 confronteerde was dan ook mogelijk geheel overbodig?

Voor de aanleg van de Ringweg Noord wordt met gemak 3,5 miljoen gevonden terwijl wij al enkele jaren met bezuinigingen geconfronteerd worden. Wij vragen ons af hoeveel ‘stille reserves’ er nog in de begroting zitten die voor de Raad niet zichtbaar zijn. En wij dienen een motie in om dit verder te onderzoeken.

Als het college echt iets wil, dan wordt kennelijk alles vloeibaar en is er ineens wel geld, wederom voor asfalt, maar niet voor cultuur, sport, verenigingen, de bibliotheek, groen of duurzaamheid.

De relativiteit van de getallen wordt verder onderstreept door de septembercirculaire waarin er vanaf 2020 ineens een structureel overschot van € 386.000 lijkt te zijn! Met andere woorden, de cijfers over het tekort of overschot in 2020 dansen vrolijk op en neer. De waarde van dergelijke prognoses is dus zeer beperkt en moet niet leiden tot dramatische ingrepen, zoals is gebeurd. De omvang van de behoedzaamheidsreserve loopt nu op van € 2,4 miljoen eind 2015 naar € 3,0 miljoen eind 2020.

En niet alleen komt er meer asfalt, ook het plan om van de Houtkamp een evenemententerrein te maken is nog steeds niet van de baan. De specifieke natuurwaarden van de Houtkamp en de recreatieve waarde die door bezoekers elke dag wordt ervaren, worden kennelijk ook door de nieuwe coalitie zwaar onderschat. GroenLinks vindt dat evenementen veel beter in de periferie, bijvoorbeeld tussen WOOON en de Ikea locatie plaats kunnen vinden. Daar wordt geen natuurwaarde vernield en  er zijn geen direct omwonenden die geluidsoverlast ervaren.

In deze begroting wordt het hoofdstuk sociale woningbouw zoals al jaren het geval is zeer terughoudend ingevuld. Een ook het nieuwe coalitieakkoord maakt dit nauwelijks beter. Alsof er niets aan de hand is. Op de woningen in De Entree/Astellas kwamen er binnen twee dagen meer dan 400 sollicitaties. Op een gewone sociale huurwoning in Leiderdorp maak je een kans als je minimaal 4 jaar ingeschreven staat als woningzoekende. Ondanks het aangepaste toewijzingsbeleid waardoor Leiderdorpers een zekere voorrang hebben. Wij vinden zo’n wachttijd  onacceptabel!

In het nieuwe coalitieakkoord wordt aangekondigd dat er 200 sociale huurwoningen gebouwd zullen worden. Maar daarvan staan er 168 woningen al in de begroting van de oude coalitie. GroenLinks gaat ervan uit dat het om 200 woningen aanvullend op de reeds geplande woningen gaat. Anders praten we toch echt over oude wijn in nieuwe zakken. Misschien komt er nu eindelijk beweging in de zaak, we willen concrete actie zien en wij zullen dit scherp volgen. 

Uiteraard zouden wij hier nog kunnen reppen over groenbeleid, over beter te onderhouden fiets- en voetpaden, vooral tussen zorginstellingen en markante punten in het dorp zoals Winkelhof, maar dit lijkt in het nieuwe coalitieakkoord geadresseerd.

Dan blijft ons voor nu alleen maar de oproep aan het nieuwe college, zorg voor groene groei, binnen duurzame grenzen; slimme groei, gebaseerd op kennis en innovatie; inclusieve groei, die zorgt voor goede banen en eerlijke inkomens.

Maar ja, zoals wij al bij de discussie over het nieuwe coalitieakkoord hebben aangegeven, voorlopig is het oude wijn in nieuwe zakken. Wij zijn benieuwd.

Dank u wel!